HABER MERKEZİ – Kuzey Suriye-Rojava’da yaşayan Kürt halkı, diğer Kürdistan parçasındaki Kürtler gibi ana dillerinde eğitim görme hakkından mahrum bırakılarak dilleri yok edilmek istendi. Kürt halkının dilleri ve kazanımlarını korumaktaki ısrarı nedeniyle egemenler planlarına ulaşamadı.
Rojava’da yaşayan Kürtler, maruz kaldıkları yoğun baskılara rağmen evlerde gizliden Kürtçe ders görerek,dillerini korumasını bildi.
Rojava devriminin hemen ardından Kürtçe dil çalışmaları akademik bir şekilde sürdürülmeye başlandı. Daha önce Baas rejimi tarafından engellendiği ve tutuklamalara varan yönelimler karşısında 2007 yılında Kobanê’de ilk, 2009 yılında ise Halep’te ikinci kongresini gerçekleştiren Demokratik Toplum Hareketi Kürtçe Dil Kurumu, Rojava devriminin ardından 2012 yılında ise Amûdê de üçüncü konferansını gerçekleştirerek akademik Kürtçe çalışmalarını daha kapsamlı bir şekilde sürdürmeye başladı. Kürt Dil Kurumu 2013 yılında Rojava’nın tüm kent ve köylerinde kuruluşunu ilan ederek, birçok merkezde Kürtçe eğitim merkezleri açtı.
Kürt Dil Kurumu, Rojava devrimiyle beraber binlerce öğretmeni ile birlikte yürüttüğü çalışmalar sonucu Rojava’nın tümünde eğitim sistemini Kürtçeyi resmi dil olarak kullanarak faaliyete geçirdi. Arapça eğitimin verdiği okullarda ulus-devlet zihniyeti çıkarıldı.
Yürüttüğü çalışmalar sonucu Rojava’da birçok akademi açan Kürt Dil Kurumu bunların ilkini 11 Ağustos 2013 yılında Şehîd Ferzat Kemenger adıyla Efrîn’de açarak, Kürtçe akademik eğitime başladı. Efrîn Kürt Dil Kurumu, Rojava Öğretmenler Birliği’nin de ortaklığıyla kentte 28 Ekim’de Şehîd Viyan Amara Akademisi’ni açarak, öğretmen yetiştirmeye başladı.
Kürt Dil Kurumu aynı yılın 24 Ekim’inde de Celadet Bedirxan Akademisi’ni Qamışlo’da açtı. Hemen ardından ise Şehîd Viyan Amara Akademisi Kobanê’de açıldı. 2015 yılının başlarında ise demokratik ulus esasına dayanan birçok akademi açılmaya başlandı. İlk olarak Dêrik’te açılan akademiler, kısa sürede Cizre Bölgesi’nin tüm kentlerinde kuruldu.
Demokratik Özerk Yönetimlerin ilan edilmesiyle en büyük destek Kürtçe eğitime verildi. Okullarda demokratik ulus esasına dayalı bilimsel eğitimin geliştirilmesi için Eğitim Konseyi’ne üye uzmanlar tarafından yeni bir sistem geliştirildi. Kürt Dil Kurumu’nun da büyük destek verdiği sistem kısa sürede tüm Rojava’ya yayıldı.
Cizre Bölgesi’ndeki 2015-2016 eğitim-öğretim yılı, bölgede yaşayan Kürt, Arap ve Süryanilerin anadillerinde eğitim görebileceği şekilde hazırlanan eğitim materyalleri ile verildi. Bununla birlikte ilk kez öğrenciler akademik ve sistemli bir şekilde ana dillerinde eğitim görmeye başlıyordu. İlk etapta ilkokulun ilk 3 sınıfına verilen anadilde eğitim, yürütülen çalışmalar sonucu mezun olan binlerce öğretmen ve eğitim materyallerinin geliştirilmesiyle kısa sürede sistemli bir şekilde gelişti. 2016-2017 yılının eğitim-öğretim yılı itibariyle de uzmanlarca yürütülen çalışmalar sonucu tüm dönemlerde anadilde eğitim materyalleri hazırlandı ve bu sistem tüm dönemlere uygulanabilindi.
Kürt Dil Kurumu ve Cizre Bölgesi Eğitim Konseyi tarafından yürütülen ortak çalışma ile ilk ve orta okullardaki eğitim sisteminde kullanılacak yeni eğitim materyalleri hazırlandı. Bu materyaller ile Kürtçe’nin yanı sıra Arap ve Süryaniler de anadillerinde eğitim görmeye başladı.
Efrîn ve Kobanê Kantonlarında ise ana sınıf, ilk ve orta okullarda Kürtçe eğitim materyalleri hazırlanarak, bu sistem üzerinde akademik eğitim sistemi kuruldu. Efrîn’deki üniversitede de Kürtçe dil çalışmaları yürütüldü.
ÜNİVERSİTELERİN AÇILMASI
Eğitim-öğretim aşamalarının tamamlanması amacıyla Efrin Demokratik Özerk Yönetimi, Rojava-Kuzey Suriye’nin ilk üniversitesinin kurulduğunu duyurdu. Efrin Üniversitesi 14 Haziran 2015’te kuruldu.
Efrin Üniversitesi’nin açılmasının ardından Cizre Kantonu Demokratik Özerk Yönetimi de 4 Temmuz 2016’da Rojava Üniversitesi’ni açtı.
30 Eylül 2017’de de Kobane Üniversitesi kuruldu. Rojava-Kuzey Suriye’deki üniversitelerde demokratik ulus esas alınarak Kürtçe ve Arapça hazırlanan ders kaynakları üzerinden eğitim veriliyor.
Kürt Dil Kurumu’nun çalışmaları sadece Rojava ile sınırlı kalmayarak Demokratik Suriye Güçleri tarafından özgürleştirilen Kuzey Suriye’nin diğer alanlarına da yayıldı.
Yürütülen çalışmalar sonucu Rojava’da yaşayan Kürtler ile Kuzey Suriye’de yaşayan diğer halklar tarihte ilk kez ana dillerinde eğitim görmeye başladı. Hazırlanan ve halkların ana dillerinde eğitim görmeye başladığı yeni eğitim materyallerinin kullanılmaya başlandığı ilk eğitim-öğretim yılında Baas rejimi, okulları kapatmaya ve ana dilde eğitimin önüne geçmeye çalıştı.
Ancak okullarda görev yapan öğretmen ve diğer eğitim emekçileri, maruz kaldıkları tüm baskılara ve dezenformasyonlara rağmen kendi emekleri ile anadillerinde bilimsel bir eğitim sistemi kurabilineceğini ispatladı. Arapça, Kürtçe ve Süryanice eğitim materyalleri kısa süre içerisinde gözle görülür ilerlemeler kat etti.
Kürt Dil Kurumu ve bağlı akademiler, halen anadilde eğitim için çalışmalarını sürdürüyor ve materyalleri geliştiriyor.
